Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy eksploatacji urządzeń energetycznych określa rozporządzenie Ministra Gospodarki wydane w roku 2013. Czytamy tam, że prace eksploatacyjne należy prowadzić zgodnie z instrukcjami zawierającymi charakterystykę urządzeń. Pojawia się tam również informacja o postępowaniu w razie awarii oraz wymagania konserwacyjne. Dodatkowo prace eksploatacyjne mogą wykonywać wyłącznie osoby uprawnione i upoważnione.
W celu zapewnienia bezpiecznej eksploatacji urządzeń energetycznych niezbędna jest odpowiednio uporządkowana całość zagadnień, w tym przede wszystkim akty prawne wydane przez pracodawcę. Dodatkowo muszą być ustanowione osoby odpowiedzialne za organizację i bezpośredni nadzór nad miejscem, gdzie znajdują się takie urządzenia. Obowiązkiem pracodawcy jest wydanie i zatwierdzenie szczegółowej instrukcji organizacji bezpiecznej pracy oraz wskazanie pracowników zajmujących się nadzorem i eksploatacją tego typu instalacji.
Podczas eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych bardzo ważne jest zachowanie zasad BHP oraz przestrzeganie instrukcji. Dodatkowo pomieszczenia z takimi maszynami powinny być oznakowane zgodnie z odrębnymi przepisami oraz dostępne wyłącznie dla osób upoważnionych.
Jednym z podstawowych elementów bezpiecznej eksploatacji urządzeń i instalacji energetycznych jest instrukcja eksploatacji. Dokument ten powinien uwzględniać uwarunkowania techniczno-organizacyjne do eksploatacji urządzenia, określone w danym zakładzie pracy. Nazewnictwo używane w instrukcji powinno być zgodne z ogólnie przyjętymi normami. W dokumencie tym powinny znaleźć się również rysunki z legendą objaśniającą znaczenie symboli i numeracji poszczególnych elementów. Instrukcja musi zawierać imię i nazwisko oraz podpisy osoby lub osób sporządzających dany dokument. Ważne są również pieczęcie oraz data zatwierdzenie wytycznych do użytku służbowego. W dokumencie tym powinny znaleźć się dane techniczne urządzenie oraz opis jego budowy i zastosowanych w nim zabezpieczeń oraz blokad.
Bezpieczna eksploatacja urządzeń energetycznych zależy przede wszystkim od odpowiedniej organizacji miejsca pracy, a także od tego, czy na stanowisku tym są zatrudnione osoby posiadające właściwe kwalifikacje i doświadczenie. Dodatkowo ważne jest, aby człowiek obsługujący instalacje znał schemat urządzenia. Do zagrożeń przy pracach związanych z obsługą urządzeń cieplno-mechanicznych należą prąd elektryczny, zasilanie lamp lub elektronarzędzi przenośnych, gorące elementy grzewcze oraz silniki, wały napędowe pomp i wentylatory. Dodatkowo pracownik narażony jest na hałas, zapylenia tlenkiem węgla i dwutlenkiem siarki.
Prace przy urządzeniach energetycznych, w tym cieplno-mechanicznych, uznawane są za zajęcia szczególnie niebezpieczne. Do wykonywania tego typu prac mogą być skierowani wyłącznie pracownicy spełniający odpowiednie wymagania. Muszą to być osoby pełnoletnie, niemające przeciwwskazań lekarskich do wykonywania takich prac, posiadające właściwe kwalifikacje oraz przeszkoleni w zakresie BHP z uwzględnieniem takich obowiązków.
Warunkiem bezpiecznego wykonywania obowiązków związanych z urządzeniami cieplno-mechanicznymi jest zachowanie szczególnej ostrożności podczas ich eksploatacji, utrzymywanie sprawnie działającej wentylacji oraz natychmiastowe opuszczenie pomieszczenia w przypadku złego samopoczucia.
