Ręce są podstawowym nośnikiem chorobotwórczych mikroorganizmów. Prawidłowa i regularna higiena dłoni zapobiega zakażeniom i chorobom. Mycie rąk to najskuteczniejszy i najtańszy sposób przeciwdziałania różnym infekcjom i schorzeniom. Okazuje się jednak, że w Polsce kwestia mycia rąk jest lekceważona. Tymczasem brak nawyku higieny dłoni prowadzi do poważnych chorób jak WZW typu „A”, grypa żołądkowa, choroby układu odpornościowego oraz rozprzestrzenianie się wirusa H1N1.
Na powierzchni skóry rąk człowieka zbierają się liczne drobnoustroje. Można je podzielić na trzy grupy. Do pierwszej zaliczamy mikroorganizmy stanowiące tzw. florę stałą, fizjologiczną. Grupa ta nie ma właściwości chorobotwórczych, namnaża się na powierzchni skóry, mieszkach włosowych, gruczołach łojowych i potowych. Ta warstwa odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie skóry, działa jako bariera ochronna przed drobnoustrojami chorobotwórczymi i jest bardzo trudna do usunięcia, nawet przy zastosowaniu środków medycznych. Kolejną grupę stanowi flora przejściowa, która składa się z drobnoustrojów niezdolnych do stałego przebywania na skórze i rozmnażania się. Te mikroorganizmy stanowią zanieczyszczenia nabyte ze środowiska, które pozostają na powierzchni skóry okresowo i mogą stać się źródłem infekcji. Trzecia grupa to drobnoustroje powodujące zakażenia skóry, m.in. infekcje gronkowcami, grzybami drożdżopodobnymi (tzw. flora infekcyjna).
Higiena rąk jest bardzo ważna, a jej rolą jest zmniejszenie ilości mikroorganizmów przebywających na skórze i tym samym ograniczenie ryzyka infekcji. Aby to osiągnąć, należy: higienicznie myć ręce, dokonywać ich dezynfekcji, chirurgicznie myć dłonie lub stosować rękawiczki ochronne. Podstawowe mycie rąk z użyciem ciepłej wody i mydła to najważniejsza codzienna czynność higieniczna człowieka. Takiego rytuału higienicznego powinniśmy dokonywać po wejściu i przed wyjściem z miejsca pracy, po opuszczeniu toalety, po skończony pracach porządkowych, przed spożywaniem posiłku, przed przystąpieniem i po zakończeniu pielęgnacji dzieci oraz chorych, przed dotykaniem żywności, po każdorazowym kontakcie z ziemią.
Prawidłowa higiena rąk umożliwia usunięcie znacznej liczby drobnoustrojów należących do flory przejściowej, stałej oraz widocznych zabrudzeń dłoni. Przez starannie wykonaną czynność myjącą możemy pozbyć się nawet 90% mikroorganizmów z powierzchni skóry. Prawidłowe i skuteczne mycie rąk musi trwać przynajmniej pół minuty, odbywać się pod ciepła wodą z użyciem mydła płynnego, najlepiej zamkniętego w dozowniku.
Jedną z najczęściej występujących chorób, spowodowanych brakiem higieny rąk, jest wirusowe zapalenie wątroby (WZW) typu „A”, inaczej nazywane chorobą brudnych rąk lub żółtaczką pokarmową. Schorzenie to jest bardzo rozpowszechnione na całym świecie. Najszybciej rozwija się w krajach, gdzie panują złe warunki sanitarne, a także w szkołach, przedszkolach czy szpitalach. Chorobę tą wywołuje enterowirus przenoszony między ludźmi. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową (np. spożycie skażonej wody, żywności), poprzez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub poprzez stosunek seksualny. Wirus ten przenosi się przez kał, w związku z tym można się nim zarazić w toaletach publicznych lub nie myjąc rąk po skorzystaniu z toalety. Choroba objawia się bólem brzucha, ostrymi biegunkami, torsjami oraz żółtawą barwą skóry i spojówek, a także osłabieniem, brakiem apetytu i wstrętem do tłustych potraw.
Brak higieny rąk może doprowadzić również do zakażenia tasiemcem, można dostać bakteryjnego zapalenia jamy ustnej oraz opryszczki, a także zachorować na salmonellę.
Chorobie brudnych rąk możemy zapobiegać, myjąc dłonie po każdej wizycie w toalecie, dzięki szczepieniom, myciu owoców i warzyw, gotując wodę przed jej spożyciem i unikając kontaktów z osobami zarażonymi. Warto wyrobić u siebie nawyk częstego mycia rąk zarówno w pracy, jak i w domu.
Sprawdź ofertę szkoleń BHP na BHP CENTER.
