Stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy musi stanowić absolutny priorytet. Przepisy związanie z BHP zostały ustanowione po to, aby zniwelować do minimum ryzyko wypadków, a co za tym idzie - maksymalnie przyczynić się do ochrony ludzkiego zdrowia i życia. A kto ponosi odpowiedzialność za sprawdzenie, czy są one przestrzegane?
W poniższym tekście przyjrzymy się nie tylko temu zagadnieniu, ale sprawdzimy również, jak zasady BHP w zakładzie pracy wpływają na organizację stanowisk i procesu pracy oraz kto powinien ponieść odpowiedzialność karną w sytuacji wydarzenia się wypadku na skutek nieprzestrzegania przepisów BHP?
Informacje o tym, kto ponosi odpowiedzialność za stan BHP w zakładzie, znajdziemy w kodeksie pracy. To właśnie Kodeks Pracy mówi wprost w artykule 207:
Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy, o których mowa w art. 237(11) § 2
Jednak uwaga - obowiązki pracodawcy w zakresie BHP mogą częściowo zostać przeniesione na osoby odpowiedzialne za kierowanie zespołami ludzkimi. O ile pracodawca ponosi odpowiedzialność za wszystkie aspekty związane z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, o tyle osoby kierujące pracownikami na konkretnym obszarze mogą znać tylko i wyłącznie reguły zasad bezpieczeństwa na tym polu.
Dlatego np. jeśli mamy zakład produkcyjny, w którym znajduje się kilka linii montażowych, wówczas każda z osób kierujących pracownikami jest odpowiedzialna za przestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny na swojej linii (lub swoich liniach). Jest to niezwykle ważne w organizacji procesu pracy, dlatego osoby wyznaczane do kierowania grupami ludzkimi muszą przejść odpowiednie przeszkolenie. Aby dowiedzieć się więcej, obejrzyj nagranie z webinarium "obowiązki kierowników w zakresie BHP".
Ponadto każdy pracownik ponosi odpowiedzialność za stan swojego stanowiska. Dlatego przy zatrudnianiu osób konieczne jest ich przeszkolenie z wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie. Następnie niezbędne są szkolenia okresowe, powtarzane w zależności od zajmowanego stanowiska - tu specyfika zależy od konkretnego rodzaju pracy.
Służba BHP w zakładzie pracy musi się pojawić, gdy dany zakład zatrudnia więcej niż 100 pracowników. O tym również uczy nas Kodeks Pracy - stosowny zapis na ten temat znajduje się w art. 237. Jeśli w zakładzie pracuje mniejsza liczba osób, wówczas służba BHP może składać się z nawet jednego, przeszkolonego pracownika, przy czym nie ma znaczenia, jakie zadania wykonuje on na co dzień. Odpowiadać za przestrzeganie reguł bezpieczeństwa i higieny pracy może również sam pracodawca. Jest to możliwe w dwóch przypadkach, wymienionych we wspomnianym artykule Kodeksu Pracy:
Tak więc to, kto odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy, zależy nie tylko od tego, czy pracodawca wyznaczy kierowników działów, ale również ilości zatrudnionych osób.
A co, jeśli pracodawca chciałby wyznaczyć osobę odpowiedzialną za sprawdzanie bezpieczeństwa i higieny pracy, ale nie ma odpowiednio kompetentnej wśród załogi? Odpowiedź na to pytanie również znajdziemy w Kodeksie:
Pracodawca - w przypadku braku kompetentnych pracowników - może powierzyć wykonywanie zadań służby BHP specjalistom spoza zakładu pracy. Pracownik służby BHP oraz pracownik zatrudniony przy innej pracy, któremu powierzono wykonywanie zadań służby BHP, o którym mowa w § 1, a także specjalista spoza zakładu pracy powinni spełniać wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania zadań służby BHP oraz ukończyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla pracowników tej służby.
Pamiętajmy, że pracownik służby BHP, również co 5 lat musi powtarzać swoje szkolenie okresowe BHP. Można je wykonać szybko i sprawnie w formie e-learningu, wybierając Szkolenie okresowe BHP online dla pracowników Służby BHP.
Podsumowując - jeśli w zakładzie pracy zdarzy się wypadek, pracodawca ponosi odpowiedzialność jako pierwszy i to niezależnie od tego, czy osobiście odpowiadał za przestrzeganie przepisów, czy też powierzył to zadanie kompetentnej osobie lub czy odpowiadała za to powołana służba BHP. Ale jeśli są osoby wyznaczone (dotyczy to również służby), wówczas i one mogą być pociągnięte do odpowiedzialności karnej - z karą pozbawienia wolności włącznie.
A co, jeśli pracownik nie przestrzega przepisów BHP? Tutaj artykuł 108 Kodeksu Pracy informuje nas, że pracodawca może ukarać go pisemnym upomnieniem nagania lub karą finansową. Nie ma przy tym znaczenia rzetelne wykonywanie powierzonych mu obowiązków - jeśli pracownik po upomnieniu nadal nie przestrzega przepisów w zakresie bezpieczeństwa lub lekceważy higienę pracy, wówczas można go również zawiesić w obowiązkach lub nawet zwolnić.
Ważne również jest, aby regularnie sprawdzać stan bezpieczeństwa oraz higieny pracy. Jak często? To już zależy od specyfiki danego zakładu. W każdym jednak pracodawca odpowiada za zapewnienie higienicznych warunków pracy, odpowiedniego wyposażenia technicznego, a także innych czynników określonych przez stosowne przepisy w dziedzinie BHP. Niezbędne jest także zapewnienie przez pracodawcę właściwej organizacji stanowisk pracy.
Oczywiście pracodawca nie musi zajmować się wszystkim samodzielnie - może zlecić kierownikom działów wprowadzenie odpowiednich zmian w ochronie pracy oraz rozplanowanie innych działań, zapewniający prawidłowy stan BHP.
W każdej chwili firmę może odwiedzić Państwowa Inspekcja Pracy lub Państwowa Inspekcja Sanitarna. Sprawdza ona stan bezpieczeństwa pracowników, stan środków ochrony indywidualnej, a także przygląda się, czy zapewnione zostały higieniczne warunki pracy. Jeśli bezpieczeństwo pracy lub inny jej aspekt nie spełniają wymogów stawianych przez przepisy, pracodawca może spodziewać się kary finansowej. Nie może przy tym zasłaniać się słabą znajomością aktów prawnych lub niewiedzą.
Ponieważ wszelkie aspekty organizacji stanowisk pracy w zgodzie z BHP należą do obowiązków prawnych, za które odpowiedzialność w zakładzie ponosi pracodawca, warto odbyć odpowiednie przeszkolenie. W BHP Center zapewniamy odpowiednie - zobacz już dzisiaj, z którego warto skorzystać!
