Na każdym pracodawcy leży obowiązek zapewnienia swoim pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Edukowanie pracowników w tym zakresie również jest obowiązkowe. Zgodnie z przepisami, szkolenia bhp są obligatoryjne, zarówno dla przełożonych, jak i samych pracowników. Kto i kiedy powinien odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy?
Pracodawcą staje się przedsiębiorca, który zatrudnia co najmniej jednego pracownika. Wtedy też powinien wykonać pierwsze szkolenie okresowe BHP dla pracodawców i osób kierujących pracownikami. Zgodnie z Kodeksem Pracy, "pracodawca jest obowiązany odbyć szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Szkolenie to powinno być okresowo powtarzane".
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, wykonywanie wstępnych i okresowych szkoleń nie jest wymagane.
Kodeks pracy nakłada obowiązek szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa przed dopuszczeniem pracownika do wykonywania obowiązków na konkretnym stanowisku pracy. Jest to ujęte w dziale X: "Nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny prac"y.
Dla nowych pracowników dedykowane jest szklenie wstępne BHP, które powinno być przeprowadzone w pierwszym dniu pracy, nie wcześniej. Wszystkie szkolenia z zakresu BHP powinny być prowadzone w czasie pracy i na koszt pracodawcy. W związku z tym nie ma możliwości odbycia ich przed zatrudnieniem, ponieważ wtedy kandydat nie ma jeszcze statusu pracownika. Szkolenie wstępne składa się z instruktażu ogólnego i instruktażu stanowiskowego. Przełożony może przeprowadzić instruktaż stanowiskowy swojemu podwładnemu, jeśli sam ma ważne swoje szkolenie okresowe BHP. Zgodnie z § 10 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (DzU z 2004 r., nr 180, poz. 1860, ze zm.), instruktaż ogólny może przeprowadzać:
Pracodawca powinien również zapoznać nowego pracownika z oceną ryzyka zawodowego na danym stanowisku, z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników, a także z regulaminem obowiązującym w zakładzie pracy. W programie szkolenia wstępnego są również informacje z zakresu udzielania pierwszej pomocy oraz ochrony przeciwpożarowej. Dokument potwierdzający odbycie tego szkolenia - kartę szkolenia wstępnego, umieszcza się w aktach osobowych pracownika.
Obowiązek szkolenia wstępnego dotyczy również studenta odbywającego praktykę studencką oraz ucznia szkoły zawodowej, zatrudnionego celu praktycznej nauki zawodu. Występuje tu tylko jeden wyjątek - szkolenia wstępnego nie trzeba powtarzać w przypadku, gdy pracownik podejmuje pracę na tym samym stanowisku, które już zajmował u danego pracodawcy bezpośrednio przed nawiązaniem z tym pracodawcą kolejnej umowy o pracę.
Zasady przeprowadzania szkoleń okresowych pracowników określa rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 180 poz.1860, ze zm.).
Pracodawca powinien przeprowadzić pierwsze szkolenie okresowe swoim pracownikom do roku od dnia zatrudnienia, wyjątek stanowią osoby kierujące pracownikami - mają na to tylko pół roku. Szkolenia okresowe są cykliczne, powtarza się je w różnych odstępach czasu, zależnie od rodzaju stanowiska. Dla przykładu pracownicy administracyjno-biurowi powtarzają je co 6 lat, a osoby na stanowiskach robotniczych (jeśli nie wykonują prac szczególnie niebezpiecznych) co 3 lata. Informacje dotyczące wszystkich rodzajów stanowisk znajdziesz tutaj. Ze szkoleń okresowych zwolnieni są pracownicy administracyjno-biurowi, jeżeli rodzaj przeważającej działalności pracodawcy jest określony nie wyższą niż trzecią kategorią ryzyka zawodowego. W ich przypadku wykonanie szkolenia okresowego jest jednak zalecane.
Podsumowując, przeszkolenie pracownika z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zapoznanie z zasadami udzielania pierwszej pomocy jest obowiązkowe. Każdy nowy pracownik powinien odbyć szkolenie bhp, a z biegiem stażu pracy musi je cyklicznie powtarzać. Dotyczy to pracowników zatrudnionych w oparciu o umowę o pracę, natomiast szkolenia w zakresie bezpieczeństwa zalecane są również dla wszystkich osób przebywających i świadczących usługi na terenie danego zakładu pracy.
