Słaba kondycja fizyczna bądź najzwyklejsza chwila nieuwagi – to główne przyczyny skręceń, zwichnięć czy złamań. Poniżej omawiamy te urazy i podpowiadamy, jak udzielić pierwszej pomocy, gdy do nich dojdzie.
O skręceniu mówimy, gdy mamy do czynienia z uszkodzeniem więzadeł oraz torebki stawowej, spowodowanym przekroczeniem fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. Skręcenie objawia się bólem, obrzękiem i zasinieniem w obrębie skręconego stawu.
Pierwsza pomoc przy skręceniu polega na przykładaniu do miejsca dotkniętego urazem zimnego okładu. Warto nałożyć bandaż elastyczny, a jeżeli doszło do skręcenia stawu skokowego – opaskę uciskową lub stabilizator.
Wg zasady Potta unieruchamiamy uszkodzony staw i sąsiadujące kości:
KOŚĆ - USZKODZONY STAW – KOŚĆ
Złamanie definiuje się jako całkowite przerwanie ciągłości kości. W przypadku złamania otwartego dochodzi również do przerwania powłok skórnych. Wśród charakterystycznych objawów złamania wymienia się ostry ból oraz brak możliwości poruszania kończyną i krwotok, jeżeli mówimy o złamaniu otwartym.
Najważniejszą rzeczą, o której należy pamiętać w przypadku złamania jest unieruchomienie kończyny. Do jej unieruchamiania możemy wykorzystywać takie przedmioty jak chusty, deseczki, kołki itd. Kończynę górną najłatwiej unieruchomić poprzez powieszenie jej na chuście lub zawieszenie na szyi za pomocą bandaża. Złamaną kość przedramienia unieruchamiamy przy użyciu szyny sięgającej od palców do stawu łokciowego. Przy unieruchamianiu należy stosować tzw. regułę Potta, która mówi, aby unieruchamiać uszkodzoną kość oraz przyległe stawy, które ta tworzy.
Czyli unieruchamiamy:
STAW – USZKODZONĄ KOŚĆ – STAW
Odstępstwem od tej reguły jest złamanie kości udowej – wtedy unieruchamiamy całą kończynę. W przypadku złamania otwartego należy jeszcze pamiętać o zatamowaniu krwawienia. W celu zmniejszenia obrzęku unieruchomioną kończynę można obłożyć lodem. Po wykonaniu powyższych czynności należy czekać na przyjazd pogotowia ratunkowego.
W wyniku zwichnięcia dochodzi do całkowitej utraty kontaktu powierzchni stawowych. Zwichnięcie objawia się ostrym bólem, zniekształceniem narządu ruchu (wywołanym przez przemieszczenie kości), opuchlizną i zasinieniem, które pojawia się niemal natychmiast po powstaniu urazu.
W przypadku zwichnięcia konieczna jest jak najszybsza pomoc lekarska – przemieszczoną kość trzeba nastawić. Pod żadnym pozorem nie należy tego robić samodzielnie! Jednak zanim przewieziemy poszkodowanego do szpitala kończynę należy unieruchomić, zachowując przy tym największą ostrożność i postępując podobnie jak w przypadku złamania.
