Tlenek węgla uważany jest za cichego zabójcę. Czad jest najniebezpieczniejszy w sezonie grzewczym, gdy domy, a także zakłady pracy są ogrzewane za pomocą pieców opałowych oraz gazowych. Aby zapobiec zagrożeniu, jakie powoduje tlenek węgla, należy sprawdzić instalacje wentylacyjne i przewody kominowe. Warto również przypomnieć pracownikom zasady bezpiecznego korzystania z pieców opałowych i gazowych.
Niestety, statystyki pokazują, że z powodu zatrucia tlenkiem węgla z roku na rok umiera coraz więcej ludzi. W sezonie grzewczym 2015/2016podtruciu tlenkiem węgla uległo ponad 2229 osób, a 50 osób zmarło. Na zaistniałą sytuację największy wpływ ma mała świadomość Polaków - aż 40% z nich uważa, że potrafi rozpoznać czad, a co czwarty twierdzi, że ten trujący gaz można poznać po zapachu lub po dymie. Nic bardziej mylnego.
Tlenek węgla jest bezwonnym i silnie trującym gazem, który powstaje w wyniku niepełnego spalania paliw. Czadu nie zobaczymy w postaci mgły czy dymu, ponieważ jest on lżejszy od powietrza, przez co łatwo się z nim miesza i w nim rozprzestrzenia. Dodatkowo tlenek węgla nie ma zapachu, dlatego nie jesteśmy w stanie go rozpoznać. Do potencjalnych źródeł tworzących czad zaliczamy m.in. piece węglowe, gazowe, olejowe, kominki, kuchnie gazowe oraz gazowe podgrzewacze wody. Ten trujący gaz powstaje na skutek spalania drewna, oleju, gazu, benzyny, nafty, propanu, węgla oraz ropy. Tlenek węgla dostaje się do organizmu poprzez układ oddechowy, a tam w bardzo szybkim tempie wiążę się z hemoglobiną, blokując dopływ tlenu do organizmu. Czad uniemożliwia właściwe rozprowadzanie tlenu we krwi, tym samym powodując uszkodzenia mózgu oraz innych narządów wewnętrznych, co w efekcie może spowodować śmierć osoby zaczadzonej.
Pierwsze objawy zaczadzenia to lekki ból głowy, zawroty, wymioty, ogólne zmęczenie i osłabienie. Po dłuższym przebywaniu w pomieszczeniu, gdzie pojawił się trujący gaz, powyższe symptomy będą się pogłębiać, a do tego mogą wystąpić zaburzenia świadomości i równowagi, trudności z oddychaniem, zaburzenia rytmu serca. Człowiek wdychający tlenek węgla czuje osłabienie i znużenie, zaburzenia orientacji i zdolności oceny zagrożenia, co sprawia, że staje się on bierny na zagrożenie i nie ucieka z miejsca, gdzie gromadzi się czad. W takiej sytuacji tylko pomoc z zewnątrz jest w stanie uratować człowieka zaczadzonego.
Aby pomóc osobie przebywającej w pomieszczeniu, gdzie wydziela się tlenek węgla, należy szybko zapewnić jej dopływ świeżego powietrza, wynosząc poszkodowanego na zewnątrz lub otwierając okna albo drzwi. Następnie należy poszkodowanemu rozluźnić ubranie, przenieść go w bezpieczne miejsce i wezwać służby ratownicze. W przypadku, gdy po wyniesieniu na świeże powietrze osoby zaczadzonej okaże się, że poszkodowany nie oddycha, należy jak najszybciej przystąpić do Resuscytacji Oddechowo-Krążeniowej, czyli zastosowanie 30 ucisków na klatkę piersiową i dwóch oddechów ratowniczych z użyciem maseczki ratowniczej.
Aby chronić się przed czadem, należy dbać o okresowe przeglądy instalacji wentylacyjnej i przewodów kominowych oraz ich systematyczne czyszczenie. W przypadku spalania węgla i drewna oczyszczanie powinno się wykonywać nie rzadziej niż raz na 3 miesiące, natomiast przy piecach gazowych i olejowych - nie rzadziej niż raz na pół roku. Dodatkowo warto systematycznie sprawdzać ciąg powietrza oraz rozmieścić czujki tlenku węgla w pomieszczeniach, gdzie znajduje się potencjalne źródło czadu.
Pracodawcy oraz pracownicy służby BHP powinni pamiętać, że cięższym zatruciom ulegają osoby wykonujące prace łączące się z dużym wysiłkiem fizycznym. Wiąże się to z faktem, że podczas takich czynności szybciej wchłania się trujące dawki tlenku węgla.
