Udzielanie pierwszej pomocy w czasie pandemii niesie ze sobą ryzyko zakażenia się koronawirusem. W jaki sposób się zachować, aby zadbać o własne bezpieczeństwo? Jak udzielić pierwszej pomocy, kiedy obawiamy się, że poszkodowany jest zakażony wirusem SARS-CoV-2?
Każdy z nas ma prawny obowiązek udzielenia pierwszej pomocy osobie, która znajduje się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo powstania ciężkiego uszczerbku na jej zdrowiu. Za nieudzielenie pomocy grozi kara pozbawienia wolności do lat 3.
Jeśli chodzi o zakłady pracy, każdy pracodawca powinien wyznaczyć pracowników do udzielania pierwszej pomocy. Osoby te powinny odbyć kurs pierwszej pomocy. Ich obowiązkiem jest organizacja pierwszej pomocy, kontrola wyposażenie apteczki, a także orientowanie się, gdzie znajduje się najbliższy defibrylator (AED).
Pamiętajmy, że najważniejsze jest nasze bezpieczeństwo. Jeśli udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanemu może spowodować uszczerbek na naszym zdrowiu, wystarczy, jeśli wezwiemy odpowiednie służby. Samo wezwanie pogotowia lub straży pożarnej jest już formą udzielenia pomocy. Przykładem może być sytuacja, kiedy ofiara wypadku znajduje się w płonącym samochodzie. Niezależnie od tego, jak trudna jest sytuacja, zawsze jednak należy zadzwonić na numer alarmowy.
Przede wszystkim podczas pandemii COVID-19 należy założyć, że każdy poszkodowany jest osobą zakażoną wirusem SARS-CoV-2. Poszkodowany może nie mieć objawów infekcji, a mimo to być nosicielem wirusa.
Przede wszystkim zorientuj się w sytuacji. Jeśli w pobliżu znajdują się najbliżsi poszkodowanego, lepiej, aby to oni bezpośrednio udzielali mu pomocy. Ty, jeśli wezwanie pomocy okaże się konieczne, możesz zadzwonić na numer alarmowy i instruować poszkodowanego z bezpiecznej, 2-metrowej odległości. Jeśli poszkodowany ma przy sobie maseczkę ochronną, zachęć go do jej założenia.
Jeśli znajdujesz się sam na sam z kontaktującym poszkodowanym, udziel mu potrzebnej pomocy - np. oceń jego przytomność poprzez potrząsanie, zatamuj duże krwawienie, jednak przed podejściem do poszkodowanego załóż szczelnie maseczkę ochronną i rękawiczki!
Europejska Rada Resuscytacji co kilka lat wydaje wytyczne, jak należy prawidłowo wykonywać RKO. W ubiegłym roku zaktualizowała swoje zalecenia ze względu na pandemię.
Jeśli mimo próby nawiązania kontaktu poszkodowany nie reaguje, sprawdź jego oddech. Załóż szczelnie maskę ochronną i jednorazowe rękawiczki, a następnie podejdź do poszkodowanego. Złap za jego barki i delikatnie potrząśnij nimi, żeby sprawdź, czy reaguje. W przypadku braku reakcji, dokonaj oceny oddechu, bazując na obserwacji klatki piersiowej - patrz, czy się unosi (powinna się unieść 2 razy w ciągu 10 sekund). Pamiętaj o zasadzie "widzę słyszę czuję". Oddech można sprawdzić wyczuwając go na policzku, słysząc świst lub obserwując podnoszenie się klatki piersiowej. W czasie pandemii szukaj oznak oddechu bez zbliżania ucha i policzka do ust poszkodowanego. Skup się na "widzę i słyszę". Pamiętaj, że koronawirus przenosi się drogą kropelkową. Jeśli nie odnotujesz dwóch oddechów w czasie 10 sekund, wezwij pomoc pod numerem 112 lub 999 i rozpocznij resuscytację.
Zgodnie z zaleceniami europejskiej rady resuscytacji, na początku połóż szmatkę, chusteczkę lub ręcznik na ustach oraz nosie poszkodowanego i rozpocznij wykonywanie wyłącznie uciśnięć klatki piersiowej. Jeśli masz wątpliwości czy poszkodowany oddycha, a tym samym czy doszło do zatrzymania krążenia, domyślnie rozpocznij uciśnięcia klatki piersiowej, dopóki nie pojawi się pomoc. Jeśli to możliwe, staraj się nie dotykać ust i nosa poszkodowanego.
Połóż dłonie na środku klatki piersiowej osoby poszkodowanej i mocno uciskaj na głębokość około 4-5 cm w rytmie 100 -120 ucisków na minutę. Jeśli masz dostęp do AED (automatycznego defibrylatora) - użyj go. Postępuj zgodnie z informacjami podawanymi przez urządzenie, aż do przybycia zespołu ratownictwa medycznego.
W przypadku dzieci zatrzymanie krążenia z przyczyn sercowych zdarza się bardzo rzadko. Najczęstszą przyczyną nagłego zatrzymania krążenia u dzieci jest ostra niewydolność oddechowa, dlatego wentylacja jest kluczowym elementem resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zwiększającym szanse na przeżycie.
Jeśli dziecko nie reaguje, oceń jego oddech wzrokiem, ewentualnie połóż dłoń na jego brzuchu i sprawdź, czy się unosi. Jeśli dziecko nie oddycha, zadzwoń na numer ratunkowy. Następnie należy przynajmniej rozpocząć resuscytację poprzez uciskanie klatki piersiowej. Udrożnienie dróg oddechowych i wykonywanie oddechów ratowniczych w przypadku dziecka jest wskazane, natomiast czynności te w czasie pandemii niosą ze sobą większe ryzyko. Jeśli się na to zdecydujesz, powinieneś na początku zapewnić 5 pierwszych wdechów, z użyciem maseczki do oddechów ratowniczych, powodujących unoszenie się klatki piersiowej. Następnie przystąp do uciskania klatki piersiowej - należy uciskać w dolnej połowie mostka na głębokość ok. 4 cm u niemowląt i ok. 5 cm u dzieci (1/3 wymiaru przednio-tylnego klatki piersiowej) z częstością 100 uciśnięć na minutę. Po 15 uciśnięciach klatki piersiowej wykonujemy 2 oddechy ratownicze z użyciem maseczki do oddechów ratowniczych. Zabiegi takie kontynuujemy do powrotu oznak życia u dziecka.
Ważne! Jeśli na miejscu znajdują się rodzice dziecka, najlepiej, aby to oni wykonywali usta-usta. Jeśli nie wiedzą jak to zrobić, poinstruuj ich.
Po udzieleniu pierwszej pomocy w czasie pandemii powinieneś:
Podsumowując, udzielając pierwszej pomocy w czasie pandemii, należy zminimalizować ryzyko zarażenia się koronawirusem. Dlatego też, w przypadku obcych dla nas osób, resuscytację krążeniowo-oddechową wykonujemy jedynie z uciskaniem klatki piersiowej, bez oddechów ratowniczych. Pamiętaj o tym, że najważniejsza zasada udzielania pierwszej pomocy brzmi "twoje zdrowie i życie jest najważniejsze"!
